Tư tưởng Hồ Chí Minh về quốc phòng toàn dân được xây dựng trên cơ sở kế thừa và phát triển truyền thống dựng nước đi đôi với giữ nước, kinh nghiệm chống giặc ngoại xâm và củng cố quốc phòng của dân tộc ta. Tư tưởng đó của Người còn tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm đấu tranh quốc phòng tiên tiến của cách mạng thế giới, đặc biệt là quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng. Kiên trì quan điểm quốc phòng toàn dân, Hồ Chí Minh chủ trương xây dựng một nền quốc phòng thực sự của dân, do dân và vì dân. Nền quốc phòng đó mang bản chất của chế độ xã hội chủ nghĩa, của nhà nước dân chủ nhân dân làm nhiệm vụ lịch sử chuyên chính vô sản. Mục tiêu của quốc phòng không chỉ bảo vệ Tổ quốc mà còn bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của nhân dân; không chỉ chống giặc ngoài mà còn chống cả thù trong, nhằm thực hiện lý tưởng cao đẹp của dân tộc ta là hòa bình, độc lập, thống nhất và chủ nghĩa xã hội.